Deallusrwydd Artiffisia: Heriau, Chyfleoedd sy'n dod i'r amlwg ac Agenda ar gyfer Ymchwil ac Ymarfer

Mae cynnydd deallusrwydd artiffisial (AI) yn cynnig effeithiau cadarnhaol yn ogystal â risgiau i ddiwydiannau, unigolion a chymdeithasau ledled y byd.
Gallai deallusrwydd artiffisial effeithio'n sylweddol ar ddiwydiannau, gan gynnwys:amaethyddiaeth, cyllid, gofal iechyd, gweithgynhyrchu, manwerthu, y gadwyn gyflenwi a chyfleustodau.Wrth i fwy o bobl ddefnyddio technoleg sy'n cynnwys deallusrwydd artiffisial, ceir effeithiau ar unigolion a chymdeithasau.
Er gwaethaf manteision defnyddio deallusrwydd artiffisial megis gwella cynhyrchiant ar draws ystod o ddiwydiannau:diagnosis cyflym ym maes gofal iechyd, cynnydd yn allbynnau athrawon a myfyrwyr, a'r gallu i ddarparu gwasanaethau gwell ar gyfer dinasyddion, mae risgiau sylweddol i'r gymdeithas ynghylch rhoi deallusrwydd artiffisial ar waith.
Gallai unigolion yn y gymdeithas ofni colli swydd, diffyg cymhwysedd a'r angen i feithrin sgiliau newydd, gwrthwynebu newid, yn ogystal â diffyg dealltwriaeth o natur esboniadwy, ymwybyddiaeth gyd-destunol, a safoni.
Mae angen rheoleiddio a rheoli polisïau er mwyn sicrhau bod y chwyldro deallusrwydd artiffisial yn gweithio tuag at ffyniant teg ac yn lleihau'r risg o segmentu'n unol â rhywedd.
Er mwyn elwa a derbyn deallusrwydd artiffisial yn llwyr yn ein bywydau, a diogelu cenedlaethau'r dyfodol, mae penderfyniadau yn ystod y blynyddoedd nesaf yn hanfodol.

Yr Dull

Yn 2019, cynhaliodd yr athro Yogesh Dwivedi astudiaeth mewn gweithdy o'r enw "Deallusrwydd Artiffisial (AI):Heriau a Chyfleoedd sy'n dod i'r amlwg ac Agenda ar gyfer Ymchwil ac Ymarfer”.

Roedd y cyfranogwyr yn cynnwys y rhai o fyd diwydiant, y byd academaidd a'r sector cyhoeddus a drafododd y cyfleoedd posib, yr heriau a'r agenda ymchwil bosib oherwydd twf deallusrwydd artiffisial mewn sawl sector.

Yr Effaith

• Canlyniad y gweithdy oedd cyhoeddiad mewn cyfnodolyn Artficial Intelligence (AI): Multidisciplinary perspectives on emerging challenges, opportunities, and agenda for research, practice and policy.
• Mae Athro Dwivedi wedi cyd-ysgrifennu dwy o erthyglau am ddeallusrwydd artiffisial yn y cylchgrawn Yojana, a gyhoeddwyd gan Weinidogaeth Gwybodaeth a Darlledu Llywodraeth India. Mae erthygl Dwivedi et al. (2019) (sydd wedi'i harwain gan YOGESH) wedi cyflwyno Fframwaith Chwe Dimensiwn TAM-DEF ynghyd â Cherdyn Sgorio DEEP-MAX sy'n ceisio sicrhau deallusrwydd artiffisial diogel a moesegol cyn ei ddosbarthu i'r cyhoedd. Mae'r rhain yn ystyried:
  • Tryloywder ac archwilio
  • Atebolrwydd a materion cyfreithlon
  • Amddiffyn rhag camddefnydd
  • Y bwlch digidol a'r diffyg data
  • Moeseg
  • Tegwch a chydraddoldeb

• Mae'r fframwaith a'r cerdyn sgorio wedi cael eu defnyddio gan Lywodraeth Tamil Nadu, gan ddylanwadu ar y gwaith o lunio polisi'r llywodraet a dyfynnwyd gan nifer o gyhoeddiadau'r UE gan gynnwys AI watch, evolution of the EU market share of robotics: Data and methodology, AI watch, beyond pilots: Sustainable implementation of AI in public services and Exploring digital government transformation in the EU: Understanding public sector innovation in a data-driven society; 
• Mae’r Athro Dwivedi wedi’i enwi ar restrau blynyddol Ymchwilwyr a Dyfynnir Uchel™ 2020 a 2021 gan Clarivate Analytics
• Athro Dwivedi wedi cael ei enwi'n enillydd Addysgwr Cyfrifiadura Gorau'r Flwyddyn gan IACIS 2021 – ac ef yw'r academydd cyntaf o'r DU i dderbyn y wobr uchel ei bri.

Ymchwilwyr cydweithredol

• Yr Athro Biagio Lucini, Cadair Bersonol, Mathemateg
• Yr Athro Gerts Aarts, Cadair Bersonol, Ffiseg
• Dr Adam Wyner, Athro Cyswllt yn y Gyfraith a Chyfrifiadureg, Cyfraith
• Yr Athro Tom Crick, Athro Addysg a Pholisi Digidol
• Dr Annie Tubadji, Uwch-ddarlithydd, Economeg
• Dr Frederic Boy, Athro Cyswllt, Busnes